Rola kwasu DHA w okresie ciąży i laktacji

Niezwykle istotne miejsce w tym temacie zajmuje suplementacja w trakcie ciąży kwas dokozaheksaenowy (DHA), z grupy kwasów tłuszczowych omega-3. Fizjologiczna rola tego składnika w organizmie dotyczy całego życia to nie wyklucza się, iż okres prenatalny może być najbardziej istotny. Jest tak dlatego, że DHA jest ważnym składnikiem budulcowym mózgu i siatkówki oka, stanowiąc odpowiednio 97% i 93% wszystkich zawartych tam kwasów omega-3. Dlatego też wpływa on na rozwój centralnego układu nerwowego i narządu wzroku dziecka i jest w literaturze naukowej podkreślany najczęściej. Komisja Europejska zezwoliła producentom żywności na stosowanie oświadczenia „spożywanie DHA przez matkę wspomaga prawidłowy rozwój mózgu i wzroku u płodu”, w przypadku produktów, które są istotnym źródłem tego składnika, ze względu na to, że wpływ DHA w życiu wewnątrzmacicznym jest wystarczająco udokumentowany.

Uważa się, że od 3 TRYMESTRU CIĄŻY, PŁÓD MOŻE GROMADZIĆ 50-70 MG DHA dziennie i trwa to do ukończenia 2 roku życia. Jest to najważniejszy okres rozwoju neurologicznego dziecka, kiedy DHA najszybciej wbudowuje się w struktury mózgu dziecka.

Systematyczne przyjmowanie DHA przez kobiety spodziewające się dziecka ma korzystny wpływ na układ nerwowy, a także narządy mowy i wzroku.

Niedobory tego kwasu w okresie ciąży mogą spowodować niedorozwój dziecka, dlatego warto zadbać o odpowiednią jego podaż. Wiele wskazuje na to, że właściwe spożycie DHA w trakcie ciąży może nieznacznie wydłużać czas jej trwania, zmniejszać ryzyko porodu przedwczesnego i zwiększać masę urodzeniową dziecka.

Kwas DHA jest również istotnym elementem suplementacji diety przyszłej mamy gdyż prawidłowa suplementacja DHA zmniejsza prawdopodobieństwo powikłań okołoporodowych (np. stanu przedrzucawkowego) i depresji w ciąży oraz po porodzie.

Zapotrzebowanie na DHA w okresie ciąży

W świetle norm Instytutu Żywności i Żywienia kobiety ciężarne powinny spożywać dodatkowo 100-200 mg DHA.

Z uwagi na małe spożycie DHA oraz jego rolę w czasie ciąży dieta w tym okresie wymaga suplementacji. Według stanowiska polskiej Grupy Ekspertów niezbędna jest dawka 200 mg DHA dziennie, a w przypadku niewielkiego spożycia ryb ilość wyższa (400-600 mg). Wobec powyższego w okresie ciąży za minimalną dawkę tego kwasu uważa się 200 mg/dzień, takie są również wytyczne ekspertów.  

DHA w okresie laktacji  

Również w czasie laktacji nie należy zapominać o spożywaniu i suplementacji kwasu DHA przez matkę. Z uwagi na metabolizm kwasów tłuszczowych w organizmie, kobiety karmiącej piersią powinny spożywać dodatkowo 100-200 mg DHA/dobę, co jest w stanie pokryć zapotrzebowanie niemowląt do ukończenia 2. roku życia (100 mg/dobę). Nie zależy przy tym zapominać o suplementacji pozostałych witamin i minerałów niezbędnych kobiecie i jej dziecku w trakcie laktacji.

Literatura:

1. Wierzejska R., Jarosz M., Wojda B. i wsp.: Dietary intake of DHA during pregnancy: a significant gap between the actual intake and current nutritional recommendations. Rocz Panstw Zakl Hig, 2018;69(4):381-386
2. von Schacky C.: Omega-3 fatty acids in pregnancy – the case for a target Omega-3 Index. Nutrients, 2020;12: 898; doi:10.3390/nu12040898
3. Devarshi P., Grant R., Ikonte C. i wsp.: Maternal omega-3 nutrition, placental transfer and fetal brain development in gestational diabetes and preeclampsia. Nutrients, 2019;11: doi:10.3390/nu11051107
4. Gaitán A., Drewery M., Thaxton C.: Dietary intake and omega-3 DHA status in pregnant women who are overweight. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs., 2018, 47(3): 438-450
5. Dębski R., Karowicz-Bilińska A., Oszukowski P. i wsp.: Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące zastosowania suplementacji kwasem dokozaheksaenowym w profilaktyce porodu przedwczesnego. Ginekol Pol.,  2014;85: 318-320
6. Bzikowska-Jura A., Czerwonogrodzka-Senczyna A., Jasińska-Melon E. i wsp.: The concentration of omega-3 fatty acids in human milk is related to their habitual but not current intake. Nutrients,  2019, 11(7): 1585. doi: 10.3390/nu11071585
7. Hahn-Holbrook J., Fish A.,  Glynn L.: Human milk omega-3 fatty acid composition is associated with infant temperament. Nutrients, 2019; 11(12): doi: 10.3390/nu11122964
8. Szajewska H., Horvath A., Rybak A. i wsp.: Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne/ Pediatria, 2016;13: 9–24
9. Autor dr hab. n. o zdr. Regina Wierzejska, prof. NIZP PZH – PIB, mgr Justyna Wielgosz; Znaczenie kwasu dokozaheksaenowego (DHA) w okresie ciąży i laktacji